Ludzie Warszawy. Osobowość literacka – Tadeusz Boy-Żeleński, ojciec literatury francuskiej w Polsce

Polska historia jest niezwykle bogata. Nie tylko pod względem liczby wydarzeń, które miały ogromne znaczenie dla jej dzisiejszego kształtu, ale także w odniesieniu do niezwykłych osobistości, które do jej rozwoju się przyczyniły. Wiele z nich urodziło się, żyło i umierało właśnie w Warszawie. Wśród nich znajdziemy osobowości wyjątkowe, które swoją działalnością literacką na stałe zapisały się na kartach nie tylko ojczyzny, ale całego inteligenckiego świata.

Tadeusz Boy-Żeleński – wieczne życie studenckie

Tadeusz Boy-Żeleński urodził się 21 grudnia 1874 roku jako Tadeusz Kamil Marcjan Żeleński. Był jednym z trzech synów Wandy z Grabowskich i kompozytora Władysława Żeleńskiego. Od najmłodszych lat otoczony osobami o artystycznym usposobieniu. Jego kuzynem był poeta Kazimierz Przerwa-Tetmajer. W późniejszych latach niezastąpionym jego kompanem był pisarz Stanisław Przybyszewski.

Studia wyższe w zakresie medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim zajęły mu osiem lat. Choć uzdolniony, łatwo dawał ponieść się zabawie. Nie stronił od alkoholu i kart, a z czasem popadł w nałóg hazardu i w efekcie przerwał naukę na rok. Licząc na pozyskanie środków pieniężnych, ubiegał się o stypendium wojskowe, które przyniosło mu 50 guldenów rocznie. Oczywiście kredyt ten powinien odsłużyć w armii Austro-Węgier, czego uniknął, symulując chorobę psychiczną. Służbę wojskową odbył jednak jako lekarz wojskowy podczas I wojny światowej. Tę samą funkcję pełnił później podczas kolejnego światowego konfliktu.

Miłość do twórców francuskich, czyli literat pełnym piórem

Mimo tego, że niemalże dekadę Boy-Żeleński poświęcił na studiowanie medycyny, prawdziwą jego miłość stanowiła literatura. Wysłany na stypendium do Paryża miał okazję zapoznać się z kanonem literatury francuskiej, którą wiernie wielbił do końca życia. To dzięki niemu do rąk polskich czytelników trafiły przekłady niemal wszystkich najważniejszych dzieł francuskich. Do dziś możemy korzystać z jego polskiej wersji Pieśni o Rolandzie, Wielkiego testamentu, Tristana i Izoldy, rozpraw Woltera, Kartezjusza, Pascala i wszystkich sztuk Molière’a oraz wielu, wielu innych.

Poza swoimi przekładami Boy-Żeleński dał się poznać również jako pisarz, krytyk literacki i teatralny oraz twórca kabaretu Zielony Balonik. Pełnił też funkcję kierownika literackiego Teatru Polskiego, przyczynił się do powstania instytucji Młody Teatr. Jego działalność przerwała śmierć w roku 1941, kiedy to 04 lipca, wraz z innymi przedstawicielami polskiej inteligencji, został rozstrzelany we Lwowie.