Pomniki w stolicy – granice getta warszawskiego

Każde miasto to historia, która, mniej czy bardziej znana, zawsze zasługuje na poświęcenie jej choć odrobiny uwagi. Doskonałym na to momentem jest spacer wyznaczonymi przez przewodników szklakami. Niektórzy wolą jednak odkrywać tajemnice miasta na własną rękę. Specjalnie dla tych, którzy sami planują trasy swoich wypraw, przedstawiamy warte zainteresowania miejsca.

Pamięć o tragedii II wojny światowej

Nie trzeba chyba nikomu przypominać, jak ogromną rolę społeczność żydowska odegrała w historii Warszawy. Na niemalże każdym kroku mamy okazję obcować ze świadectwami okrutnej zbrodni, której ofiarą padli przede wszystkim przedstawiciele tej narodowości. Muzeum Getta Warszawskiego i same ulice, wzdłuż których przebiegał mur dzielnicy żydowskiej, do dziś wzbudzają w przechodzących obok nich osobach poczucie przygnębienia. Aby pamięć o niewiarygodnej tragedii nie przeminęła wraz z upływającym latami, w różnych miejscach pojawiają się pomniki, które mają przypominać, do czego zdolny jest człowiek.

Pomniki granic getta w Warszawie

Pomniki granic getta to zespół 22 tablic i betonowych płyt. Zostały one rozmieszczona w taki sposób, by odzwierciedlać przebieg historycznego muru na terenie Woli i Śródmieścia. Pamiątkowe tablice wskazują najdalej wysunięte punkty w niegdysiejszej zamkniętej dzielnicy żydowskiej. Każdy z pomników ulokowano w miejscach, w których w latach 1940-1943 zlokalizowane były drewniane kładki, bramy oraz ważne dla mieszkańców getta budynki.

Pomysł na oznaczenie najważniejszych punktów oddzielającego getto od strony aryjskiej muru zrodził się w Żydowskim Instytucie Historii. Projekt poparł Stołeczny Konserwator Zabytków, a jego opracowaniem zajęli się Eleonora Bergman i Tomasz Lec, przy współpracy z Janem Jagielskim i Ewą Pustołą-Kozłowską.

Lokalizacje pamiątkowych tablic:

  • róg ulicy gen. Władysława Andersa i Świętojerskiej (brama getta)
  • róg ulicy Bielańskiej i A. Corazziego (Wielka Synagoga na Tłomackiem i Główna Biblioteka Judaistyczna)
  • zbieg ulic Bonifraterskiej i Międzyparkowej (kładka)
  • skrzyżowanie ulic Chłodnej i Elektoralnej (gmach Sądów Grodzkich na Lesznie)
  • zbieg ulic Chłodnej i Żelaznej (drewniany most między małym a dużym gettem)
  • ulica Chłodna 41 (brama)
  • Plac Defilad 1 (granica)
  • Aleja Piotra Drzewieckiego przy placu Żelaznej Bramy (granica)
  • Aleja Piotra Drzewieckiego przy alei Jana Pawła II (granica)
  • róg ulicy Dzikiej i Stawki (brama)
  • Freta 55 (granica)
  • Młynarska (cmentarz żydowski)
  • Okopowa 49/51 (cmentarz żydowski)
  • Sienna 53 (granica)
  • aleja Solidarności (enklawa ewangelicka)
  • zbieg ulic Stawki i Okopowej (granica)
  • róg ulicy Świętojerskiej i Nowiniarskiej (zachowany fragment muru)
  • ulica Świętokrzyska (granica)
  • zbieg ulic Twardej i Złotej (brama)
  • ulica Żelazna 63 (brama)
  • róg ulicy Żelaznej i alei Solidarności (brama, budynek Towarzystwa Szkoły Średniej Collegium)