W ostatnich latach system oceny matur w Polsce był poddawany krytyce ze względu na jego niedoskonałości i brak obiektywności. Najwyższa Izba Kontroli (NIK) ujawniła, że w okresie 2021-2024 proces ten miał liczne wady, co mogło wpłynąć na przyszłość wielu absolwentów szkół średnich.
Problemy z przygotowaniem egzaminatorów
NIK przeprowadziła kontrolę Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie oraz Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Poznaniu, które były odpowiedzialne za organizację matur w kilku województwach. Wyniki tej kontroli ujawniły, że system szkolenia egzaminatorów nie spełniał wymagań dotyczących jakości. Wielu z nich popełniało błędy w ocenie prac, co wskazuje na niedostateczne przygotowanie do wykonywania swoich obowiązków.
Skutki nieprawidłowej oceny matur
W szczególności w OKE Poznań aż co piąty egzaminator miał trudności z prawidłową oceną merytoryczną prac maturalnych. Między 10 a 18 procent egzaminatorów popełniało również błędy techniczne. To oznaczało, że dla wielu uczniów wyniki matur były zaniżone, co mogło ograniczyć ich możliwości dalszego kształcenia na poziomie wyższym.
Wzrost liczby odwołań od wyników egzaminów
NIK wskazała również na znaczący wzrost liczby wniosków o sprawdzenie wyników matur. W latach 2021-2024 ich liczba wzrosła niemal dwukrotnie, z 32 tys. do 53 tys. równocześnie zmniejszyła się liczba zdających egzamin z 360 tys. do 308 tys. osób. Co czwarta matura w Polsce była oceniona nieprawidłowo, co potwierdza wyraźną potrzebę reformy systemu oceny.
Szkolenia i ich efektywność
Pomimo organizowania szkoleń przez OKE w Poznaniu dzień przed oceną prac, egzaminy kontrolne wykazały, że egzaminatorzy często nie potrafili prawidłowo stosować zasad oceniania. Sytuacja z 2023 roku ukazuje to jasno: 59 proc. i 56 proc. egzaminatorów źle oceniło zadania z biologii podczas szkoleń, a następnego dnia te same osoby oceniały prace maturzystów.
Inwestycje w system maturalny
Równolegle do problemów z oceną, wydatki na system egzaminów maturalnych wzrosły z 75,5 mln zł do 105,7 mln zł w latach 2021-2024. Większość tych środków przeznaczano na wynagrodzenia dla egzaminatorów, co stanowiło od 54 do 77 mln zł rocznie. Pozostałe fundusze obejmowały koszty wynajmu pomieszczeń i wsparcie administracyjne.
Podsumowując, kontrola NIK wskazuje na pilną potrzebę reformy zarówno w zakresie szkolenia egzaminatorów, jak i całego systemu oceny matur. Tylko wtedy można zapewnić uczniom sprawiedliwe szanse na dalsze kształcenie i rozwój zawodowy.